tEfRM. Sütte bulunan proteinlere karşı ortaya çıkan anormal tepkilere süt alerjisi adı verilir. Süt çocuklarda alerjiye yol açan besinler içinde ilk sırada yer alır. Genel manada besin alerjisi, halk hatta doktorlar tarafından çok geniş kapsamlı olarak kullanılan bir terimdir. Çoğu zaman, bir besin maddesine bağlı olarak gelişen her türlü normal dışı reaksiyon, besin alerjisi diye adlandırılır. Mesela, çikolataya bağlı olarak gelişen migren tipi baş ağrıları, laktaz enzimi eksikliği olanlarda süt içilmesiyle ortaya çıkan şişkinlik ve ishâller, herhangi bir besinin çok fazla yenmesine bağlı kusmalar ya da bozulmuş besinlerle oluşan zehirlenmelerin hiç biri besin alerjisi değildir. Gerçek besin alerjisi, vücudunda o besine karşı IgE sınıfından antikorlar oluşmuş olan kişilerde görülen reaksiyonlardır. Besin alerjisi küçük çocukların %5 kadarında görülürken, erişkinlerdeki görülme sıklığı %1’den de azdır. Süt alerjisi özellikle erken bebeklik-çocukluk çağında, daha ziyade de inek sütü ile beslenen çocuklarda görülür. Sadece anne sütü emen çocuklarda çok daha seyrek olarak rastlanır. Annenin tükettiği inek sütü veya sütten yapılan ürünler anne sütüne geçerek etkili olur. İnek sütü alerjisi, çocuk büyüdükçe ve bağışıklık sistemi geliştikçe herhangi bir tedavi de uygulanmadığı halde giderek düzelir. Öyle ki 3 yaşından sonra çocukların yüzde 90’a yakını süte olan bu aşırı hassasiyetlerini kaybederler. İnek sütü alerjisi olan çocuklarda hayatın ileri dönemlerinde astım gelişme ihtimali fazladır. İnek sütü alerjisi olan çocuklarda başka memelilerin sütüne ve başka besinlere karşı da alerjik olabilirler. Küçük çocuklarda daha çok hayvan kaynaklı, 6 yaşından büyük çocuk ve erişkinlerde ise bitki kaynaklı alerjenlere rastlanır. Bunların ailelerinde besin alerjisi, astım, saman nezlesi gibi alerjik hastalıklar sıklıkla bulunur. Alerjinin sebebi nedir? Sütte 25’ den fazla protein vardır; alerjisinin sebebi bu proteinlere karşı gösterilen anormal tepkidir. Süt proteinleri kazein ve whey peynir altı veya süt altı suyu olarak bilinir olmak üzere başlıca iki grupta değerlendirilir. Kazeinler sütteki proteinlerin yüzde 80’ ini oluşturan ve süte “süt” görünümünü veren kısımdır. Sütün whey kısmında ise sütteki proteinlerin yüzde 20’ si bulunur. Bunlar, beta-laktoglobulin, alfa-laktalbumin, laktoferrin, transferrin, lipaz, inek serum albümini’ dir. Alerjilerden bu proteinlerden hangilerinin sorumlu olduğuna dair tartışmalar varsa da alerjilerin genel olarak kazein ile laktalbumin ve laktoglobulin’ den kaynaklandığı kabul edilir. Süt alerjisinin belirtileri Süt alerjisinin belirtileri süt içildikten hemen sonra ortaya çıkar ve çok değişkendir. Hedef organ sadece deri, sindirim veya solunum sistemi olabilir fakat çoğu zaman birden fazla sistem olaya katılır. Süt alerjisinin mide-bağırsak sistemi belirtileri bulantı, kusma, kramp şeklinde karın ağrıları, ishal, karında şişkinlik ve gazdır. Deride ortaya çıkan belirtiler, ürtiker veya halk arasında kurdeşen adı verilen döküntüler ile egzamadır. Bazen yüzde ve göz kapaklarında şişme şeklinde ödemle beraber olan belirtiler de görülebilir. Süt alerjisine bağlı solunum sistemi belirtileri, deri ve sindirim sistemininkilere göre çok daha nadirdir ve astım krizi veya alerjik nezle şeklinde görülür. Belirtiler, çoğu zaman da tek başına değil, diğer sistem bulguları ile birliktedir. Bebeklerin daha az bir kısmında ise anaflaksi adı verilen daha ağır bir tablo gelişir. Bu, süt içildikten hemen sonra ortaya çıkar. Yüz, dudaklar ve dilde şişme, hırıltı, nefes darlığı, kaşıntılı döküntüler, yaygın kabarıklıklar ve şiddetli kusma olur. Acilen müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Süt alerjisinin iki saatten sonra mesela 24 saat sonra da ortaya çıkan türleri de vardır ama bunların hemen tamamı gerçek manada alerjik tepki değildir. Bunlarda süte karşı yüksek IgE tespit edilmez ve bu tür tepkiler süt aşırı duyarlılığı veya süt hipersensitivitesi olarak adlandırılır. Süt alerjisi nasıl teşhis edilir? Tipik durumlarda süt alerjisinin teşhisi çok kolaydır. İnek sütünün kesilmesiyle belirtilerin kaybolması ve süte tekrar başlanmasıyla belirtilerin tekrar ortaya çıkması çok tipiktir. Kesin teşhis alerjik deri testi ile veya kanda süte karşı oluşan özel IgE sınıfı antikorların ölçülmesiyle konur. Süt alerjisinin tedavisi Süt alerjisinin kesin bir tedavisi yoktur ama bu ömür boyu devam eden bir hastalık da değildir. Çocukların yüzde 90’a yakınında 3 yaşından sonra bu duyarlılık kendiliğinden geçer. Belirtilerin çocuğu çok rahatsız ettiği durumlarda antihistaminik veya kortizon sınıfı ilaçlardan faydalanmak mümkündür. Tedavinin temel prensibi inek sütünün ve sütten üretilen tüm besinlerin diyetten tamamen çıkarılmasından ibarettir. Özel bir ilacı yoktur. İnek sütü anne sütü ile beslenen çocuklarda tespit edilirse anne sütünün kesilmesi icap etmez. Annenin, inek sütü ve bundan üretilen besinleri yememesi kâfidir. İnek sütü alerjisi olan bebeklerde ek besinlere mümkün olduğunca geç başlanır. İnek sütü alerjisi olanlarda keçi, koyun veya manda sütüne karşı da alerji olma ihtimali yüksektir. Mama ile beslenen bebeklerde ise inek sütünden üretilen mamaların kullanılmamalıdır. Bunlara inek sütündeki proteinlerin parçalanması ve bu suretle de alerji yapma özelliklerini kaybetmeleriyle hazırlanan hidrolize mamalar verilebilir. Diğer seçenek ise proteinlerin yapı taşları olan amino asitlerden hazırlanan mamalardır. Soya bazlı mamalar da vardır ama bebeklerde soyaya karşı alerji ihtimali de vardır; çok tercih edilecek bir mama değildir. TANIMLAMALAR Besin alerjisi Yiyeceklerin sebep olduğu, immünolojik mekanizmalarla ortaya çıkan tepkilerdir. Bu kişilerin kanında, solunum ve sindirim sitemlerinde veya derisinde duyarlı oldukları besinlere karşı IgE sınıfından antikorlar bulunur. Bu antikorların varlığı, hem deri testleriyle ve hem de kandaki seviyeleri ölçülerek gösterilebilir. Besin hipersensitivitesi Besin alerjisine çok yakın hatta onunla eş anlamda kullanılan bir tabirdir. Besin hipersensitivitesi veya başka bir deyişle besin aşırı duyarlılığı IgE’ nin rolünün olmadığı alerjik tepkileri kapsar. Besin entoleransı İmmünolojik olmayan mekanizmalarla gelişen tepkiler ise besin entoleransı veya besin tahammülsüzlüğü olarak isimlendirilir. Laktoz entoleransı gibi.
Süt alerjisi olan bebeğinizi beslemek için ek gıdalara ihtiyaç duyabilirsiniz. Ek gıda seçiminde bebeğinizin durumuna göre besinler seçmelisiniz. Özelikle gaz yapıcı besin gurubundan uzak durulmalıdır. Ayrıca alerji testi için doktorunuza başvuru yapabilirsiniz. İçindekilerSüt Alerjisi Olan Bebeklerde Beslenme ÖnerileriBebeklerde Beslenmede Hangi Gıdalar KullanılmalıdırEk Gıda Seçiminde Dikkat Edilmesi GerekenlerSüt Alerjisi Belirtileri Ve Tedavi Yöntemleri Süt Alerjisi Olan Bebeklerde Beslenme Önerileri Alerji herkeste sıkıntılara yol açabilen bir durumdur. Bebeğinizin faydalı besinlerle beslenmesi önerilir Bebeğiniz için doğal ev yapımı mamalar tercih edilmelidir. Bebeğinize ev ortamında özel çorbalar hazırlanmalıdır. Sebzelerden ya da meyvelerden püre yapıp bebeğe verilmelidir. Günlük sütten yoğurt yaparak bebeğinizi beslemelisiniz. Bebeklerde Beslenmede Hangi Gıdalar Kullanılmalıdır Unutulmamalıdır ki, alerjinin nedeni, genetiktir. Bebeğinizi alerjiden korumanın yollarından biri de, emzirmektir. İlk ay bebek için emzirme çok önemlidir. Vücut bu zaman diliminde, bağışıklık sistemini güçlendirir. Yapılan tetkiklere göre, çocuklarda en çok inek sütü alerjisi görülmektedir. Bu alerjinin belirtileri; ciltte kızarıklık, vücutta şişme, güçlükle nefes alma, mide bulantısı ve ishaldir. Bu alerjiden evlatlarınızı korumak için, farklı alternatifler bulmak zorundasınız. Kimi zaman anne sütü, beslenmesi açısından önemlidir. Soya sütü bir alternatif olabilir. İçerisinde süt kadar zararlı maddeler bulundurmaz. Yumurta zararlıdır. Soya bezelyelerinden oluşan bir yapısı vardır. İnek sütünün yerine kullanılabilir. İçerik olarak zenginleştirilmiş ürünleri tercih edin, aromalı süt tercihinden uzak durun. Bazı çocuklar hem inek sütüne hem de soya sütüne alerjileri vardır. Bunun için size pirinç, badem, Hindistan cevizi süt seçeneğini sunabiliriz. Süt ve yumurta alerjisi olan bebekler nasıl beslenmeli? Yumurta da bazı bebeklerde alerji sebebi olabiliyor. Ek Gıda Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler Yeni doğan bebeklerde genellikle süt alerjisi görülürken, bazı bebeklerde ise yumurta ve süt alerjisi olabilmektedir. Fındık, fıstık, balık, et ürünleri de alerjiye neden olabiliyor. Anne sütü tercihimizdir. Bazı bebekler hemen atlatırken, bazıları ise uzun yıllar mücadele etmek zorunda kalabiliyor. Gıda maddelerinin içinde bulunan malzemeler, alerjiyi daha da çok tetikliyor. Anne ve babalar çok dikkatli olmalılar. Bebek, ilk dünyaya geldiğinde, anne sütü ile beslenebilirse, bundan makbulü yoktur. Ama bazı durumlarda anne sütü yeterli olmayabilir ve ek gıdaya ihtiyaç duyulur. Süt alerjisi olan bebekler için beslenme menüleri neler olabilir? Bu konuda doktorunuzun sözünden çıkmamanız gerekiyor. Süt alerjisi olan bebeklerde beslenme önerileri daha çok mama yönünde olacaktır. mama seçiminde de mutlaka bebeğe zarar vermeyen içerikte hazırlanmış ürünler olmalıdır. Besin diyeti uygulayabilirsiniz. Bebek için beslenme menüleri, içerisinde bulunan proteinleri parçalayarak alerjenler yok ediliyor. Özel mamalar sayesinde, çocukların alerjik hastalıklarının önüne geçilmesi hedefleniyor. Süt Alerjisi Belirtileri Ve Tedavi Yöntemleri Yüzde, boğazda meydana gelen şişlik, Ellerde ve ayaklarda pul pul dökülme, Nefes almada zorluk çekme, Ciltte oluşan kızarıklık, Baygınlık halleri. Küçük çocuklarda daha çok süt ve yumurta alerjileri görülüyor. Bebeğinde bu durumu gören anneler ne diyeti uygulamalılar? Alerjiden kurtulmak için nasıl beslenmesi gerekir? Güvenmediği yerlerden alış veriş yapmamalılar. Bunun için interneti tercih edebilirler. Yumurta alerjisi için önlem almak gerekir. Beslenmesi için anne, çok dikkatli olmalıdır. Bebeğin beslenmesi, alerjik durumuna bağlıdır. Bazı durumlarda anne çaresiz kalabilir. Doktorunuzla iletişim halinde olmalısınız, bebeğinizin beslenmesi için şarttır. Anne olmak kolay değil. Anne sütünün yerini hiçbir şey tutamaz. Tercihimiz ondan yanadır. Bebeğin beslenmesi de her şeyden önemlidir. Doktorunuzu muhakkak dinleyin, ondan habersiz, bilmediğiniz bir ürünü çocuğunuza vermeyin. Loading...
Medical Park Antalya Hastane Kompleksi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Bölümü’nden Uzman Dr. Zafer Berber, “Hastanın alerjik olduğu besin ve ürünlerinden kaçınması reaksiyonları önlemenin tek yoludur. Çok az miktarda alımlarda bile şiddetli reaksiyon olabileceği için mutlak kaçınma şarttır. Önemli bir besin diyetten çıkarılmışsa beslenme bozukluğunun önlenmesi için diyetin düzenlenmesi gereklidir” dedi.“AİLEYE ACİL EYLEM PLANI VERİLMELİDİR”Besin alerjisi tanısı konulan çocuğun ailesinin, bakıcı ve okul personelinin belirtileri tanıması ve gerekirse acil tedavi konusunda bilgilendirilmesi gerektiğini söyleyen Uzman Dr. Berber, “Aileye bir acil eylem planı verilmelidir, ciddi reaksiyonlarda adrenalin otomatik enjektörü kullanımı konusunda eğitilmelidir. Besin alerjisi olan çocuk arkadaşlarından, yabancılardan veya satış yapan yerlerden yiyecek almamalıdır” şeklinde konuştu.“ALIŞVERİŞ ESNASINDA BESİN ETİKET VE İÇERİKLERİNE DİKKAT”İşlenmiş, dondurulmuş veya paketlenmiş gıdaların gizli besin proteinleri içerebileceğini, alışveriş sırasında besin etiket ve içeriklerinin dikkatle okunması gerektiğini ifade eden Uzman Dr. Berber, “Restoranlarda yenen yemeklerde de gizli besin alerjenleri olabilir; hazırlayan kişilerden yiyecek içerikleri hakkında mutlaka bilgi alınmalıdır. Bu nedenle aileler bu konuda da titizlikle davranmalıdır” ifadelerini kullandı.“İNEK SÜTÜ ALERJİSİ OLAN BEBEK İÇİN ANNE SÜTÜ YETERLİ”İnek sütüne alerjisi olan çocukların sütün her formundan hatta diğer hayvanların sütlerinden kaçınması gerektiğinin altını çizen Uzman Dr. Berber, “Tereyağı, margarin, kaymak, hayvansal yağ, yoğurt, puding, krema, sütlü tatlılar, peynir, krem peynir, lor, peynir altı suyu, kefir, ekşi krema, kesilmiş süt gibi yiyeceklerden uzak durmalı. İnek sütü alerjisi olan bebekler için ilk 6 ayı içindeyse sadece anne sütü yeterlidir” dedi.“SÜT ALERJENİ İÇERMEYEN MAMALAR TERCİH EDİLMELİ”Bebeklerde ilk 6 aydan sonra inek sütünün yerini tutabilecek, normal büyüme ve gelişmeyi devam ettirecek ancak süt alerjeni içermeyen mamaların kullanılabileceğini belirten Uzman Dr. Berber, şunları kaydetti“Bu mamalar giderek artan koruyuculuk sırasına göre; soya mamaları 6 ayın altındaki bebeklerde önerilmez, yüksek derecede hidrolize mamalar ve esansiyel aminoasit mamalar olarak sıralanabilir. İnek sütüne alerjisi olan bebeklerin yüzde 30 ila 50 kadarının soya bazlı mamalara, yüzde 10 kadarının da hidrolize mamalara reaksiyon gösterir. Bu çocuklara esansiyel aminoasit mamaları verilmelidir. Bu özel mamaları yeterince alamayan bebeklerin diyetinde diğer protein ve kalori kaynaklarının arttırılması ve mutlaka kalsiyum ve vitamin desteği verilmesi gereklidir.”
ağlıklı bebeklerin beslenmesinde ilk altı ay yalnızca anne sütü yeterlidir. Altı ay sonunda ek gıdaya başlayan bebeğiniz sürekli ağlıyor, gaz sancısı çekiyor ve kilo almakta zorlanıyorsa bebeklik döneminde çok sık rastlanan süt alerjisiyle karşı karşıya olabilirsiniz. Konuyla ilgili konuşan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Mehmet Ali Talay süt alerjilerinin belirtisi ve tedavisi hakkında bilgiler verdi. SÜT ALERJİSİ NEDİR? İnek sütü içerisindeki proteinlere karşı oluşan reaksiyon sonucu ve kendisini deri döküntüleri, kusma, ishal gibi belirtilerle gösteren alerji türüne, "İnek Sütü Proteini Alerjisi'' adı verilir. İnek sütü alerjisi bebeklerde en çok gözlenen alerji türüdür. Bu hastalık vücudun inek sütünde bulunan proteinlere karşı anormal cevabıdır. Bu sebeple bir yaşına, hatta bazı durumlarda iki yaşına kadar inek sütü ve içeriğinde inek sütü bulunan gıdaların tüketilmesi önerilmemektedir. SÜT ALERJİSİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR? Ağlama Bebeklerin ağlama durumu normaldir. Fakat ortada hiçbir neden yokken çığlıklar atması, ani gelen ağlama krizleri alerji sebebiyle olmuş olabilir. İshal Bebeklerde oluşan süt alerjisinin en belirgin semptomlarından biridir. Bebeğiniz sık ishal oluyor ve dışkısı kanlanıyor ise yolunda gitmeyen bir durum olduğu söylenebilir. Kusma Bebeğiniz beslendikten sonra, ağzından gelen fazla besinin atılması durumu normaldir. Ancak sık ve şiddetli görülmesi süt alerjisinin habercisi olabilir. Ciltte döküntü Vücudun çeşitli yerlerinde egzama tarzında kızarıklık, deri döküntüleri hastalıkta sıkça görülebilir. Solunum problemleri Geçmeyen hırıltı, burun tıkanıklığı, öksürük ve nefes alma sırasında yaşadığı zorluk alerjinin etkisinden kaynaklanabilir. Gaz Bebekler de sıkça gaz şikayeti görülebilmektedir. Fakat sütteki proteine alerjisi olan bebek ciddi bir gaz sancısıyla yüzleşebilir. SÜT ALERJİSİ TANISI NASIL KOYULUR? Bebeğe bir süre; inek sütü ve süt ürünleri verilmez. Eğer ki hastalık belirtileri ortadan kalkıyorsa teşhis ve tedavisi yapılabilir. Bunun yanı sıra Spesifik IgE Rast, Cap ve East gibi kan testleri de uygulanabilir. BEBEĞİ SÜT ALERJİSİ OLAN EBEVEYNLER NELERE DİKKAT ETMELİ? • Emzirmeye devam eden annenin aldığı inek sütüne bağlı olarak da bebekte inek sütü alerjisi görülebilir. Bu durumda anne sütü vermeye devam etmelidir. • Nadir de olsa bazı bebeklerde, "Anafilaksi" adı verilen ani ve daha ciddi belirtiler görülür. İnek sütü alımından hemen sonra, yüz şişmesi, nefes alıp vermede zorlanma, ağız ve dilde şişme belirtileri görüldüğü anda doktora başvurulmalıdır. • İnek sütü alerjisi çeşitli testlerle doktor tarafından teşhis edildiyse, bebeğinizin diyetinden süt ve süt ürünlerini çıkartmanız, bebeğinize vereceğiniz besinlerin içeriğini incelemeniz önemlidir. • Bebeğiniz için inek sütü alerjisi tanısı koyulduysa, doktor tavsiyesine uygun olarak altı ile on sekiz ay arasında inek sütü ve yoğurt, tereyağı, krema, peynir gibi süt ürünlerini vermeyi tamamen bırakmanız önerilir. Anne sütü yokluğunda ya da yetersizliğinde doktorunuza danışmalısınız. • İnek sütü alerjisi olan çocuklar için proteinleri parçalanarak alerjenik özelliklerini yitirmiş özel mamalar kullanımı tercih edilmelidir. DOKTOR KONTROLÜ ÖNEMLİ! İnek sütü ve türevi ürünleri kestikten ve mamayı değiştirdikten sonra, iki ve dört hafta arasında değişen zaman içerisinde alerji bulgularının geçmesi beklenir. Bebek, ek gıda dönemine mutlaka kontrol için doktora götürülmelidir. Bu döneme yavaşça ve ilk olarak en az alerjik olduğu bilinen besinlerle başlanmalıdır. Doktorun söyledikleri dikkatle uygulanmalı ve kontrollü şekilde hipoalerjenik mamalara geçilmelidir. Bu dönemde ek gıdalara en az bir yaşına kadar devam edilebilmektedir.
süt alerjisi olan bebek neden kilo alamaz